ام اس در پاریس کوچولو

درنگاه کلی، بیماری ام اس منع مطلقی برای روزه داری ندارد. به عبارت دیگر ابتلا به بیماری ام اس دلیل بر آن نیست که فرد صددرصد و هرگز نتواند روزه بگیرد و اتفاقا براساس شواهد موجود این امکان وجود دارد که رژیم های مشابه روزه داری (fmd) بتوانند به راههای مختلف به بهبود بیماری ام اس و کاهش شدت علائم کمک کنند؛ ولی البته باید توجه داشته باشیم که در مطالعات، روش های گوناگونی برای روزه داری مورد استفاده قرار گرفته است که با شیوه روزه داری اسلامی تفاوت دارند و شاید صددرصد نتوان گفت اثر رژیم های مذکور مشابه اثر روزه داری اسلامی است. در دنیا تنها دو مطالعه تحقیقاتی اثر روزه داری اسلامی را در بیماری ام اس بررسی کرده اند که نتایج آنها در ادامه این مطلب ارائه خواهد شد.

ابتدا می خواهیم نتایج جدیدترین تحقیقی را که در رابطه با اثر روزه داری بر بیماری ام اس البته در حیوانات انجام گرفته. عنوان کنیم. در مطالعه مذکور که نتایجدر مجله cell reports به تاریخ 27 می 2016 به چاپ رسیده و توسط دانشگاه کالیفرنیای جنوبی انجام گرفت است ، به موش هایی که به صورت آزمایشگاهی مبتلا به ام اس شده بودند رژیمی مشابه روزه داری fmd دادند به این معنا که در هفته 3 روز و برای 3 دوره، آنها را در معرض رژیم کم کالری و کم پروئین قرار دارند و نتایج بدست آمده را به این شکل اعلام کردند. 1) رژیم مشابه روزه داری fmd میزان سیتوکین ها را (موادی که بطور طبیعی در بدن و در شرایط التهاب ساخته می شوند) کاهش می دهد و میزان کورتیکواستروئیدها را(ترکیبات کورتیکواستروئید قادرند حملات بیماری ام اس را درمان کنند) افزایش می دهد.

2) fmdواکنش ای خودایمنی (اتوایمون) راکاهش میدهد.

3) fmd سبب دوباره سازی میلین توسط اولیگودندروسیت ها می شود (این سلول ها سازنده میلین در سیستم عصبی مرکزی هستند)

4) fmdرژیمی بی خطر، قابل تحمل و درمانی موثر برای ام اس است.

طبق اظهار محققین این مطالعه 20% موشهای مبتلا به ام اس بهبودی کامل یافتند و علائم بیماری در همه آنها کاهش یافت.

حال بیایید با هم کمی به عقب برگردیم. در سال 2012 مطالعه ای در کشور مصر اثر روزه داری اسلامی را بر 30 فرد مبتلا به ام اس با توانمندی بالا مورد بررسی قرار داد. پس از یکسال مشاهده شد که هیچ تفاوت قابل توجهی از نظر تعداد حملات، درجه توانمندی ها و ضایعات فعال MS در MRI مشاهده نشد (بین افراد با روزه داری اسلامی و افراد بدون روزه داری) در مطالعه دیگری که توسط محققین کشورمان در سال 2009 انجام گرفت ، اثر روزه داری اسلامی بر روی 80 فرد مبتلا به ام اس با توانمندی بالا بررسی شد و پس از 6 ماه تفاوت قابل توجهی در تعداد حملات افراد روزه دار دیده نشد.

بطور کلی و با استناد به بررسی های گروهی از صاحبنظرات کشورمان می توان این نتایج را اعلام کرد:

1-    آیا روزه داری اسلامی برای مبتلایان به ام اس بی ضرر است؟

روزه داری اسلامی به طور کلی برای بیشتر مبتلایان به ام اس بی ضرر است اما ارائه یک راهکار کلی برای همه مبتلایان غیرممکن است و در واقع تصمیمی است که برای هر فرد باید جداگانه گرفته شود. روزه داری اسلامی به نظر نمی رسد در کوتاه مدت اثرات منفی برای آن دسته از مبتلایان به ام اس با درجه توانمندی بالا داشته باشد.

2-    آیا روزه داری بر علائم بیماری ام اس موثر است؟

مطالعات بر روی گروهی از فوتبالیست ها نشان میدهد که روزه داری می تواند بخصوص در شب ایجاد خستگی کند و قدرت عضلانی را کاهش دهد. از طرفی آنها که کار سنگین فیزیکی انجام می دهند در طول روزه داری در ماه مبارک رمضان خستگی و احساس گیجی را بیشتر ابراز می کنند که این مسئله می تواند به دلیل کم شدن آب بدن باشد.

-در مورد علائم بینایی باید گفت مطالعات نشان می دهد که روزه داری بر روی بینایی افراد سالم اثر منفی ندارد اما این باور وجود دارد که روزه داری ممکن است بینایی افراد مبتلا به ام اس را تحت تاثیر قرار دهد.

- مطالعه بر روی ورزشکاران جدو، اثرات منفی روزه داری را در ماه مبارک رمضان بر کنترول وضعیتی آنها نشان داده است.

- اثر روزه داری بر خلق: نتیجه مطالعات روی ورزشکاران غیرمبتلا ضد و نقیض بوده است.

3- آیا روزه داری روی حملات بیماری ام اس موثر است ؟

مطالعات نشان می دهد روزه داری اسلامی اثری بر حملات بیماری ام اس ندارد. نه حملات جدیدی ایجاد میکند و نه فرد را در مقابل بروز حملات جدید محافظت می کند.

4-آیا درمان های علامتی می توانند در طول ماه رمضان استفاده شوند ؟

درمان های علامتی برای داروهایی که یک یا دو بار در روز مصرف می شوند مشکلی ایجاد نمی کند اما داروهایی که لازم است 3 باردر روز مصرف شوند بدلیل حذف یک نوبت آنها بین افطار و سحر، اثربخشی کمتری خواهند داشت.

از طرف دیگر مصرف داروها با غذا برخی اوقات اثرات منفی بر روی میزان تاثیر انها دارد مانند داروی پره گابالین که مصرف همزمان آن با غذا غلظت خونی آن را کاهش می دهد و اثر دارو را سه ساعت به عقب می اندازد. بر عکس مصرف تیزانیدین با غذا، غلظت سرمی آن را افزایش می دهد. دارویکاربامازبین نیز اگر با غذا مصرف شود غلظت سرمی بالاتری خواهد داشت. براساس یک مطالعه عوض کردن زمان مصرف حتی یک نوبت و الپرات سدیم در ماه رمضان، سبب افزایش تعداد حملات تشنج شده است.

5- آیا مصرف داروهای تعدیل کننده سیستم ایمنی در ماه رمضان منعی ندارد؟

مصرف گروه دارویی انترفران ، بتافرون، ربیف، آونکس و معادل های ایرانی آنها ( زیفرون، رسیژن و سینوکس) و گلاتیرامراستات (معادل های ایرانی آن، کوپامر، اوسویمر و سینومر) در ماه رمضان همزمان با مصرف غذا منعی ندارد. روزه داری طولانی هم اثری بر غلظت خونی این داروها ندارد.

در مورد داروی خوراکی فینگولیمود و همچنین سایر داروهای تعدیل کننده سیستم ایمنی اطلاعی در دست نیست با این حال به آن دسته از مصرف کنندگان کلیه داروهای ام اس که علائم شبه انفولانزای شدید پیدا می کنند. روزه داری توصیه نمی شود.

مصرف داروهای تضعیف کننده سیستم ایمنی مانند آزاتیوپرین (آزارام) سیکلوفسفومید و متوتروکسات تحت تاثیر روزه داری قرار می گیرد.

6- آیا میزان توانمندی مبتلایان در تصمیم گیری برای روزه داری موثر است؟

روزه داری برای افراد با توانمندی بالا (EDSS<3)کاملا بی ضرر است. از آنجا که افراد با توانمندی کمتر، فعالیت فیزیکی کمتری دارند و مستعد یبوست و عفونت های سیستم ادراری هستند. مصرف کم آب در طول ساعات روزه داری این عوارض را تشدید می کند.

7- آیا نوع ام اس در تصمیم گیری به روزه داری موثر است؟

این باور وجود داردکه بدون توجه به نوع ام اس، آنها که فعالیت بیماریشان بالاست بهتر است روزه نگیرند. به افرادی که در حین یا بعد از ماه رمضان، دچار حمله میشوند و نیز در حین حمله بیماری روزه داری توصیه نمی شود.

8- آیا روزه داری در تابستان توصیه می شود؟

هرچه طول مدت روزه داری بیشتر باشد (مثلا در تابستان) اثرات منفی آن افزایش می یابد لذا در کل توصیه می شود از کم شدن شدید آب بدن پرهیز شود.

9- آیا روزه داری به مدت 1 ماه برای مبتلایان بی ضرر است؟

پاسخ این سوال باید با توجه به شرایط هر فرد مبتلا باشد بطور کلی افرادی که خواب خوب و میزان مصرف غذا و مایعات کافی و مناسب دارند می توانند طول ماه رمضان را روزه بگیرند براساس یک مطالعه روزه داری 13 ساعت در روز و به مدت 28 روز در کوتاه مدت بی ضرر بوده است.

خلاصه:

بطور کلی روزه داری در بیماری ام اس بی ضرر است اما به گروه های ذیل پیشنهاد نمی شود:

1-    آن دسته از مبتلایان که از توانمندی حرکتی کمتری بر خود دارند و در نتیجه فعالیت فیزیکی محدودی دارند.

2-    آن دسته از مبتلایان که از خستگی و ضعف شدید، علائم ادراری و یبوست رنج می برند

3-    آن دسته از مبتلایان که براساس تجربه شخصی حین یا پس از ماه رمضان دچار حمله میشوند.

4-    آن دسته از مبتلایان که از داروهای ضدتشنج یا داروهای شل کننده عضلانی با دوزهای بالا استفاده می کنند و یا وعده های مصرف داروی آنها بیش از دو بار در روز است.

5-    آن دسته از مبتلایان که از داروهای تضعیف کننده سیستم ایمنی استفاده می کند مانند آزاتیوپرین

6-     آن دسته از مبتلایان که فعالیت بیماری در آنها بالاست.

7-    آن دسته از مبتلایان که دچار حمله بیماری هستند.

8-    آن دسته از مبتلایان که در طول ماه رمضان خواب خوب و یا تغذیه کافی و مناسب ندارند. روزه داری طولانی در ماههای تابستا

9-    آن دست از مبتلایان که از عوارض شبه آنفولانزای شدید ناشی از دارو رنج می برند.

دکتر شکوفه علایی – متخصص بیماری مغز و اعصاب عضو کمیته علمی انجمن ام اس ایران96

امار انجمن ها و بیماران تا سال 93

فقط این را بدان تنها نیستی  و خدا بیشتر از بقیه دوستت دارد.